Metoda Vojty, nazwana na cześć profesora Vaclava Vojty, jest kompleksową techniką
terapeutyczną rozwiniętą na podstawie obszernych badań nad rozwojem ruchowym
niemowląt i dzieci, które miały miejsce w latach 60. XX wieku. Założenia teorii
neurofizjologii oraz rola bodźców zewnętrznych w kształtowaniu mózgu i układu nerwowego
były fundamentem dla powstania tej innowacyjnej metody, która obecnie stanowi integralną
część praktyki fizjoterapeutycznej, zwłaszcza w obszarze rehabilitacji osób z różnymi
zaburzeniami neurologicznymi i ruchowymi.

Korzenie i Ewolucja:
Metoda Vojty jest owocem badań i prac profesora Vaclava Vojty, uznawanego
pediatry, neurologa i fizjoterapeuty. Jego zainteresowanie badaniami nad rozwojem
ruchowym dzieci doprowadziło do identyfikacji specyficznych odruchów ruchowych, które
odgrywają kluczową rolę w prawidłowym rozwoju neurologicznym. Bazując na tych
ustaleniach, Vojta opracował szereg technik terapeutycznych, których celem jest stymulacja
tych odruchów oraz poprawa funkcji ruchowych i stabilności postawy u pacjentów.
Zasada Działania:
Zasada działania Metody Vojty opiera się na precyzyjnej stymulacji konkretnych
punktów na ciele pacjenta, które są związane z określonymi odruchami ruchowymi. Poprzez
zastosowanie specjalistycznych technik terapeutycznych, terapeuci są w stanie wywołać te
odruchy, co przyczynia się do polepszenia koordynacji ruchowej, kontroli mięśniowej oraz
stabilności postawy. Kluczowe jest tutaj użycie odpowiednich bodźców sensorycznych i
manipulacji, które aktywują głęboko zlokalizowane struktury mięśniowe i wspierają
integrację wzorców ruchowych.
Podczas sesji terapii metodą Vojty terapeuci dokładnie wywierają nacisk w
określonych obszarach ciała pacjenta, niezależnie od jego wieku czy pozycji, czy to na
brzuchu, plecach czy boku. Te specjalne bodźce stymulacyjne wyzwalają automatyczne
reakcje motoryczne, prowadząc do uruchomienia dwóch kluczowych wzorców ruchowych:
odruchowego pełzania oraz odruchowego obrotu z pozycji leżenia na plecach lub boku.
Odruchowe pełzanie prowadzi do charakterystycznego ruchu przypominającego
pełzanie, podczas gdy odruchowy obrót, rozpoczynając się od leżenia na plecach, prowadzi
do przejścia w pozycję czworakowania. W trakcie tych aktywności, znanych jako odruchowa
lokomocja, zachodzi zharmonizowana, rytmiczna aktywacja wszystkich mięśni
szkieletowych oraz pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego na różnych poziomach
aktywności. Ważne jest, że te reakcje, wywołane przez bodźce nacisku w określonych
pozycjach, mogą być wielokrotnie powtarzane, nawet u noworodków, co podkreśla
uniwersalność i skuteczność Metody Vojty w różnych grupach wiekowych.
Dlatego interwencja terapeutyczna wpływa na wszystkie ruchy, które pojawiają się w
procesie rozwoju człowieka, obejmując chwytanie, obracanie się, raczkowanie, stawanie na
nogi i chód. Według profesora Vojty te zdolności są dostępne nawet u dzieci na
wcześniejszych etapach rozwoju, kiedy to nie wykazują one jeszcze tych umiejętności
spontanicznie.
Profesor Vojta zakładał, że poprzez wielokrotne wywoływanie takich „odruchowych”
reakcji, następuje odblokowanie lub inaczej przetworzenie zablokowanych funkcjonalnie
dróg nerwowych między mózgiem a rdzeniem kręgowym.
Terapia Metodą Vojty u Dzieci:
Terapia metodą Vojty może być stosowana zarówno u niemowląt, jak i u starszych
dzieci, a decyzja o jej zastosowaniu opiera się na diagnozie lekarza oraz celach
terapeutycznych. Osiągnięcie najlepszych efektów możliwe jest wtedy, gdy pacjent nie
wypracował jeszcze ani nie utrwalił tzw. zastępczych wzorców motorycznych. W przypadku
pacjentów z już ustalonymi wzorcami motorycznymi, celem terapii jest aktywacja i
utrzymanie fizjologicznych wzorców ruchowych oraz eliminacja patologicznych wzorców,
integrując je w prawidłowe sekwencje ruchowe, aż do pełnego opanowania motoryki
mimowolnej

Płacz niemowląt w trakcie terapii jest zjawiskiem częstym, co może wywołać
niepokój u rodziców, którzy obawiają się, że terapia będzie sprawiała dziecku ból. Ważne jest
jednak zrozumienie, że płacz jest naturalną reakcją niemowląt na nowe bodźce terapeutyczne.
Zazwyczaj po krótkim czasie, gdy dziecko się przystosuje, płacz staje się mniej intensywny, a
po zakończeniu terapii dziecko szybko uspokaja się. Starsze dzieci, które potrafią
komunikować swoje uczucia, rzadziej wykazują płacz w trakcie terapii.
Terapia Metodą Vojty u Osób Dorosłych:
U dorosłych pacjentów z uszkodzeniami nabytymi, prowadzącymi do ograniczeń w
kontroli ruchu na poziomie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, terapia metodą
Vojty jest zalecana zarówno w fazie ostrego schorzenia, jak i w trakcie rehabilitacji.
Wykorzystanie odruchowego pełzania u dorosłych pacjentów ma na celu
przywrócenie dostępu do wcześniej używanych prawidłowych wzorców motorycznych, aby
uniknąć ewentualnych skutków ubocznych, takich jak ból, ograniczenia funkcjonalności czy
osłabienie. Pożądane efekty terapii obejmują również stymulację wyższych funkcji
korowych, takich jak motywacja, koncentracja, wytrzymałość, wsparcie rozwoju mowy,
różnorodność działań, funkcjonowanie zmysłów oraz stan psychiczny.
Głównym celem terapii metodą Vojty jest umożliwienie pacjentom pełnego
uczestnictwa w życiu codziennym. W innych słowach, terapia ma na celu umożliwienie
pacjentom skutecznego funkcjonowania w rodzinie, szkole, pracy i czasie wolnym.
Perspektywy Przyszłości:
Metoda Vojty pozostaje kluczowym narzędziem w praktyce fizjoterapeutycznej na
całym świecie. Wraz z postępem w dziedzinie neurorehabilitacji i rozwojem technologii,
Metoda Vojty może ewoluować, integrując nowe terapeutyczne podejścia i dostosowując się
do zmieniających się potrzeb pacjentów. W celu pełnego wykorzystania potencjału tej
metody konieczne są dalsze badania naukowe i zwiększenie świadomości wśród specjalistów
medycznych. Rozwój Metody Vojty może przynieść jeszcze większe korzyści dla pacjentów
na całym świecie.

• Jeśli szukasz pomocy dla siebie lub kogoś bliskiego – zadzwoń lub
  napisz do nas! –
  tel. 574 420 791 (Gliwice), 886 337 004 (Zabrze)
  W naszej placówce zapewniamy wsparcie najlepszych specjalistów: psychologów,
  psychoterapeutów, logopedy, terapeutów SI, pedagogów i fizjoterapeutów.